RiskAppPB – Opracowanie aplikacji do analizy zagrożeń i oceny ryzyka związanego z eksploatacją maszyn i urządzeń rolniczych, ogrodniczych, leśnych, spożywczych i innych, w zakresie wymagań rozporządzenia maszynowego i dokumentów związanych

II.PN.06 Opracowanie aplikacji do analizy zagrożeń i oceny ryzyka związanego z eksploatacją maszyn i urządzeń rolniczych, ogrodniczych, leśnych, spożywczych i innych, w zakresie wymagań rozporządzenia maszynowego i dokumentów związanych

Projekt jest realizowany w ramach Programu Wieloletniego: „Rządowego Programu Poprawy Bezpieczeństwa i Warunków Pracy – VI etap”, finansowanego przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju. W VI etapie, program realizowany jest przez 9 jednostek naukowych, we współpracy z przedsiębiorstwami, organami administracji rządowej oraz nadzoru i kontroli nad warunkami pracy. Koordynatorem programu finansującego projekt jest Centralny Instytut Ochrony Pracy – Państwowy Instytut Badawczy.

Całkowity planowany koszt projektu wynosi 926 120,00 zł.

 

Cel i założenia projektu

Rozwój technologii, w tym sztucznej inteligencji, Internetu Rzeczy (IoT) i robotyki, wnosi do maszyn rolniczych i przemysłowych niespotykane dotąd możliwości. Wraz z nimi pojawiają się nowe, złożone zagrożenia, często nieuwzględnione w istniejących regulacjach prawnych. W odpowiedzi na ewoluujące technologie i standardy bezpieczeństwa, opracowujemy innowacyjną aplikację, która usprawni analizę zagrożeń i ocenę ryzyka dla maszyn sektora rolno-spożywczego w nowych warunkach. Aplikacja wspierać będzie ocenę zgodności i analizę ryzyka, a tym samym zgodność z europejskimi i krajowymi przepisami prawa. Korzyści obejmują zwiększone bezpieczeństwo, zmniejszenie liczby wypadków przy pracy oraz poprawę efektywności ocen zgodności.

Projekt koncentruje się na opracowaniu prototypu zaawansowanej aplikacji, która wspomaga proces oceny zgodności maszyn z zasadniczymi wymaganiami dotyczącymi zdrowia i bezpieczeństwa, określonymi w nowym rozporządzeniu maszynowym oraz innych odpowiednich dyrektywach. Projekt ten uwzględnia najnowsze przepisy, w tym nowe rozporządzenie maszynowe (UE 2023/1230), dyrektywę niskonapięciową 2014/35/UE, dyrektywę kompatybilności elektromagnetycznej 2014/30/UE oraz normy bezpieczeństwa z PN/EN/ISO, europejskich i krajowych aktów prawnych, pomagając producentom w poruszaniu się po tych złożonych przepisach, zapewniając, że ich produkty spełniają najwyższe standardy zdrowia i bezpieczeństwa.

Głównym celem projektu jest minimalizacja ryzyka na etapie projektowania, prototypowania i wdrażania produktów poprzez szybką identyfikację potencjalnych zagrożeń, generowanie dokumentacji zgodności oraz wsparcie w procesie wprowadzania na rynek, co ma na celu poprawę efektywności i niezawodności ocen zgodności, zmniejszając zagrożenia dla zdrowia i bezpieczeństwa na tych etapach projektu.

Projekt uwzględnia wpływ nowych technologii i potrzebę oceny ryzyka z uwzględnieniem zagrożeń związanych z systemami cyfrowymi, automatyzacją i inteligentnymi systemami sterowania i cyberbezpieczeństwem.

 

 Kluczowe aspekty projektu obejmują:

• Potrzeba stworzenia aplikacji: Projekt odpowiada na pojawienie się nowych rodzajów ryzyk związanych z postępem technologicznym. Dotychczas istniejące aplikacje nie w pełni uwzględniają niedawne zmiany w przepisach dotyczących maszyn. Aplikacja ma na celu usprawnienie i poprawę rzetelności oceny zgodności maszyn, ostatecznie zmniejszając zagrożenia dla zdrowia i bezpieczeństwa użytkowników.
• Docelowi użytkownicy: Aplikacja jest przeznaczona dla podmiotów zaangażowanych w ocenę zgodności, jak i dla producentów maszyn. Ma ona na celu wsparcie konstruktorów i producentów maszyn, zwłaszcza w rolnictwie, ogrodnictwie, leśnictwie i przetwórstwie spożywczym w ich wysiłkach na rzecz tworzenia bezpieczniejszych produktów.
• Kluczowe funkcje i funkcjonalność: Aplikacja pomoże w analizie zagrożeń i ocenie ryzyka związanego z eksploatacją maszyn. Będzie oparta na modelu procesu oceny zgodności z wymaganiami i będzie testowana pod kątem funkcjonalności i użyteczności przez docelowych użytkowników. Aplikacja pomoże również w generowaniu dokumentacji technicznej.

 

Etapy Projektu:

Projekt realizowany jest w trzech priorytetowych etapach:

• Etap 1 – Analiza wymagań prawnych i specyfikacja funkcjonalności: Koncentruje się na analizie wymogów prawnych, bieżących procesów i potrzeb rynkowych oraz na tworzeniu modelu aplikacji. Obejmuje to porównanie obecnych (AS IS) i przyszłych (TO BE) procesów za pomocą kluczowych wskaźników efektywności (KPI). Kluczową częścią tego etapu jest zebranie wymagań prawa europejskiego i krajowego związanych z bezpieczeństwem maszyn w sektorze rolno-spożywczym. Etap ten obejmuje również wybór metody oceny ryzyka.
• Etap 2 – Opracowanie i testowanie modelu aplikacji: Etap dotyczy rozwoju i testowania prototypu aplikacji, w tym jej funkcjonalności i wyglądu. Obejmuje również opracowanie instrukcji obsługi i materiałów szkoleniowych. W tym etapie testy zostaną przeprowadzone w laboratorium badawczym działającym w obszarze badań maszyn rolniczych.
• Etap 3 – Wdrożenie aplikacji i działania promocyjne: na tym etapie koncentrujemy się na finalizacji pracy nad aplikacją i jej udostępnieniu do użytku w Laboratorium Badań Materiałowych Łukasiewicz – Poznańskiego Instytutu Technologicznego raz rozpowszechnianiu informacji o niej. Obejmuje to również prezentację aplikacji na konferencjach poświęconych bezpieczeństwu, przeprowadzeniu szkolenia użytkowników aplikacji oraz publikację artykułów.

 

Oczekiwane rezultaty projektu:

Projekt ma na celu dostarczenie kilku kluczowych rezultatów, obejmujących zarówno opracowanie technologii, jak i jej praktyczne wdrożenie. Główne rezultaty to:

• Działający prototyp aplikacji do oceny ryzyka i bezpieczeństwa maszyn: Stworzenie działającego prototypu aplikacji wspomagającej proces oceny zgodności produktu maszynowego z zasadniczymi wymaganiami w zakresie ochrony zdrowia i bezpieczeństwa, określonymi w nowym rozporządzeniu maszynowym (UE) 2023/1230.
• Model symulacyjny: Opracowanie modelu symulacyjnego wspierającego ocenę ryzyka. Model ten będzie podstawą do opracowania końcowej wersji aplikacji do oceny zagrożeń i analizy ryzyka.
• Materiały szkoleniowe i podręcznik użytkownika: Opracowanie materiałów szkoleniowych, które będą zawierać praktyczne informacje dla użytkowników, wspierające proces tworzenia dokumentacji z wykorzystaniem aplikacji. Przygotowanie szczegółowego podręcznika zawierającego opisy przeznaczenia i funkcjonalności aplikacji oraz mającego na celu zapoznanie użytkowników z zasadami skutecznego i bezpiecznego użytkowania produktu.
• Zwalidowana procedura badawcza: Opracowanie i walidacja procedury badawczej, która zostanie włączona do usług Łukasiewicz – PIT.
• Zgodność z nowymi regulacjami prawnymi: Aplikacja ma przede wszystkim uwzględniać wymagania najnowszych wytycznych dotyczących bezpieczeństwa maszyn, tj. Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego I Rady (UE) 2023/1230 z dnia 14 czerwca 2023 r. w sprawie maszyn, z jednoczesnym uwzględnieniem wymagań Dyrektywy Niskonapięciowej 2014/35/UE, Dyrektywy Kompatybilności Elektromagnetycznej 2014/30/UE oraz pozostałych wymagań dotyczących bezpieczeństwa maszyn i oceny ryzyka zamieszczonych w normach i krajowych aktach prawnych.
• Eliminacja zagrożeń i ograniczenie ryzyka: Wdrożenie aplikacji ma pozwolić na sprawne i rzetelne dokonywanie weryfikacji produktu z wymaganiami zasadniczymi, a w efekcie na wyeliminowanie jak największej liczby zagrożeń dla zdrowia i życia użytkownika oraz maksymalne ograniczenie ryzyka resztkowego już na etapie projektowania i prototypowania wyrobu.
• Wzrost poziomu wiedzy: Projekt ma na celu wzrost poziomu wiedzy na temat wymagań bezpieczeństwa wyrobów maszynowych oraz poprawę bezpieczeństwa użytkowników wyrobów maszynowych.
• Wpływ na bezpieczeństwo pracy: Wprowadzanie do obrotu zweryfikowanych, spełniających wymagania wyrobów będzie miało pośredni wpływ na zmniejszenie liczby osób narażonych na czynniki zagrożeń występujące przy pracy z maszynami, zwłaszcza w rolnictwie, leśnictwie, ogrodnictwie i przetwórstwie spożywczym oraz zmniejszenie liczby wypadków przy pracy wynikających z użytkowania produktów maszynowych.
• Poprawa ergonomii: Oferowanie bezpieczniejszych i bardziej ergonomicznych produktów może przyczynić się do zmniejszenia obciążeń fizycznych ich operatorów lub użytkowników, czego efektem będzie ograniczenie ryzyka wystąpienia chorób zawodowych, a w dalszej perspektywie przedłużenie aktywności zawodowej.
• Testy i wdrożenie w laboratorium badawczym: Zweryfikowana wersja prototypu aplikacji zostanie wdrożona do użytku w laboratorium badawczym Łukasiewicz-PIT prowadzącym badania na rzecz bezpieczeństwa i ergonomii maszyn sektora agrifood, gdzie za jej pomocą zostaną przeprowadzone analizy zagrożeń i oceny ryzyka na rzecz producentów.
• Prezentacja i upowszechnienie: Aplikacja zostanie zaprezentowana na konferencjach związanych z tematyką bezpieczeństwa, gdzie udostępniona zostanie szerszemu gronu potencjalnych odbiorców, wraz z możliwością aktywnego testowania aplikacji.
• Artykuły popularnonaukowe: Opracowanie i publikacja artykułów popularnonaukowych w czasopismach branżowych prezentujących wyniki projektu.
• Materiały informacyjne i promocyjne: Przygotowanie materiałów informacyjnych i promocyjnych, które będą służyć promocji problematyki bezpieczeństwa i higieny pracy wśród różnych grup odbiorców.
• Szkolenia dla Użytkowników: Organizacja szkoleń, które mają na celu zapoznanie użytkowników z funkcjonalnością aplikacji oraz zebranie informacji w celu dalszego usprawnienia jej użytkowania.

Te rezultaty mają na celu zapewnienie, że aplikacja będzie przydatna i skuteczna w poprawie bezpieczeństwa i ergonomii maszyn używanych w sektorze rolno-spożywczym.

 

Projekt uwzględnia wymagania prawne dotyczące bezpieczeństwa produktów maszynowych z sektora rolno-spożywczego, m.in. zawartych w dokumentach takich jak:

• Dyrektywy 2006/42/WE Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) z dnia 17 maja 2006 r. w sprawie maszyn, zmieniająca dyrektywę 95/16/WE.
• Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/1230 z dnia 14 czerwca 2023 r. w sprawie maszyn oraz w sprawie uchylenia dyrektywy 2006/42/WE Parlamentu Europejskiego i Rady i dyrektywy Rady 73/361/EWG.
• Dyrektywy 2014/35/UE (Dyrektywa Niskonapięciowa).
• Dyrektywy 2014/30/UE (Dyrektywa Kompatybilności Elektromagnetycznej).
• Norm PN-EN-ISO związanych z bezpieczeństwem maszyn (m.in. PN-EN ISO 12100 i innych)

Projekt ma na celu opracowanie innowacyjnej aplikacji, która znacząco poprawi bezpieczeństwo pracy maszyn w sektorze rolno-spożywczym. Narzędzie to pomoże producentom dostosować się do nowych regulacji prawnych, przestrzegać ich oraz ułatwi proces wprowadzania wyrobów na rynek i zapewnienia zgodności z wymogami prawnymi.

Aplikacja nie tylko usprawni analizę zagrożeń i ocenę ryzyka na etapie projektowania i wdrażania maszyn, ale także może przyczynić się do redukcji liczby wypadków i poprawy ergonomii pracy.

Realizacja projektu przyczyni się do wdrożenia bezpieczniejszych i bardziej zgodnych z normami maszyn, chroniąc zdrowie użytkowników i zwiększając efektywność procesów produkcyjnych.

 

Opracowano na podstawie wyników programu wieloletniego „Rządowy Program Poprawy Bezpieczeństwa i Warunków Pracy – VI etap, okres realizacji: lata 2023–2025, finansowanego w zakresie badań naukowych i prac rozwojowych ze środków Narodowego Centrum Badań i Rozwoju.

Koordynator Programu: Centralny Instytut Ochrony Pracy – Państwowy Instytut Badawczy

 

MATERIAŁY DO POBRANIA:

• artykuł w „Rolnictwie Przyszłości” 3/2024
• artykuł w „Rolnictwie Przyszłości” 1/2025
• materiały konferencyjne ROL-EKO 2023
• poster ROL-EKO 2023
• ulotka informacyjna
• ulotka promocyjna